MUHARREM ORUCU
Ä°slam dininde oruç ibadetine büyük bir önem verilir. Bu nedenle Müslümanlar arasında farklı zamanlarda çeÅŸitli vesilelerle düzenli olarak oruç tutulduÄŸu görülür. Ä°ÅŸte muharrem orucu da bunlardan biridir. Muharrem kelimesi sözlükte, haram olan, haram kılınan, saygı duyulan, dokunulmaz, kutsal kabul edilen vb. anlamlara gelir. Dinî bir kavram olarak ise muharrem, hicri takvime göre senenin ilk ayına verilen addır. Bu ayda tutulan oruca da muharrem orucu adı verilir.
Ä°slam kültüründe muharrem ayının ayrı bir yeri vardır. Peygamberimiz Hz. Muhammed (s.a.v.) muharremi “Allah’ın ayı” olarak nitelendirmiÅŸtir. Muharrem ayına ve bu ayda oruç tutmaya önem vermiÅŸtir. Genellikle muharremin 9, 10 ve 11. günlerinde oruç tutmuÅŸtur. Peygamberimiz bu konuyla ilgili bir hadisinde, “Ramazan ayından sonra en faziletli oruç, Allah’ın ayı olan muharrem ayında tutulan oruçtur.” (1) buyurmuÅŸtur. Allah Resulü (s.a.v.) bu hadisiyle Müslümanları, muharrem ayında oruç tutmaya teÅŸvik etmiÅŸtir.
Muharrem ayını önemli kılan bazı unsurlar vardır. Bunlardan biri, aÅŸure gününün bu ayın içinde yer almasıdır. AÅŸure gününde bazı önemli olaylar gerçekleÅŸmiÅŸtir. ÖrneÄŸin Hz. Âdem Peygamber’in tövbesi bu günde kabul edilmiÅŸ, Nuh Tufanı bugün sona ermiÅŸ, Hz. Ä°brahim (a.s.) bugün ateÅŸten kurtulmuÅŸ, Hz. Musa ve ona inananlar Firavun’un zulmünden bugün kurtulmuÅŸ, Hz. Ä°sa da bugün dünyaya gelmiÅŸtir. AÅŸure gününde meydana gelen olaylardan biri de Kerbelâ’da yaÅŸanmıştır. Peygamberimizin sevgili torunu Hz. Hüseyin ve onun ailesinden bazı kiÅŸiler, 10 Ekim 680’de Emevi askerleri tarafından Kerbelâ’da aç ve susuz bırakılarak katledilmiÅŸtir. (2) Bu üzücü olay, mezhep farkı gözetmeksizin bütün Müslümanları derinden etkilemiÅŸtir.
Alevi-BektaÅŸi düÅŸüncesine mensup olanlar baÅŸta olmak üzere genel olarak bütün Müslümanlar asırlardır Hz. Peygamberin torunu ve ailesinin katlediliÅŸini unutamamış, onların yasını tutmuÅŸlardır. Alevi-BektaÅŸi kültüründe muharrem ayının oldukça önemli bir yeri vardır. Alevi-BektaÅŸiler Kerbelâ Olayı’nın gerçekleÅŸtiÄŸi muharrem ayını “matem ayı” olarak nitelendirmektedirler. Bu ayda yas tutmaktadırlar. Hz. Hüseyin ve evladının yaÅŸadığı acı olay nedeniyle muharrem ayının ilk on iki günü Hz. Hüseyin ve aile fertlerinin aç ve susuz bırakılmasının anısına, su içmemekte, kurban kesmemekte, her türlü eÄŸlenceden uzak durmaktadırlar.
Muharremin on üçüncü gününde ise Kerbelâ’dan saÄŸ kurtulan Hz. Hüseyin’in oÄŸlu Zeynelabidin’in hatırasına ÅŸükür kurbanı kesmekte ve aÅŸure piÅŸirip dağıtmaktadırlar. Müslümanlar muharrem ayında sosyal yardımlaÅŸma ve dayanışmaya da büyük bir önem verirler. Bu ayda yaÅŸlıları, yetimleri, fakir ve kimsesizleri korumaya, gözetmeye, onlara maddi ve manevi açıdan yardım etmeye daha çok özen gösterirler. Ä°nsanlar kestikleri kurbanları, piÅŸirdikleri aÅŸureleri komÅŸularıyla ve ihtiyaç sahibi kimselerle paylaşırlar. Bu ve bunun gibi bütün uygulamalar da toplumsal yardımlaÅŸma ve dayanışmanın güçlenmesine katkıda bulunmaktadır.
